Archiwum - 9. Festiwal Filmowy Pięć Smaków
Konrad Olszewski: Śmierć i dziewczyna

Filipiny, rok 1993, końcowa część wojny domowej. Chatka na odludziu. Troje bohaterów: dwóch mężczyzn i jedna kobieta. Nie wiemy, kto naprawdę jest kim, kto stoi po której stronie, jakie są ich motywacje i jak rozegra się prezentowany nam dramat.
Formalnie film oparty jest na dwóch świetnych konceptach. Z jednej strony, kamera śledzi każdy ruch aktorów w jednym ujęciu. Drugim bardzo ciekawym zabiegiem było przekonwertowanie nakręconego kamerą cyfrową obrazu na kasetę VHS. Daje to fascynujący efekt audialny i wizualny, począwszy od pojawienia się na początku i na końcu czarnego obrazu z charakterystycznymi dla kaset szumami, do równie specyficznej, nieco nieostrej struktury obrazu. Dodatkowo, całość widzimy w czerni, bieli i wszystkich odcieniach szarości, co samo w sobie trafnie nawiązuje do pokazywanych wydarzeń i postaw bohaterów.
Inscenizacja i historia przywodzą na myśl sztukę teatralną, odwołującą się do tradycji tragedii antycznej. Zastosowanie znalazła zasada trzech jedności. Z czasem poznajemy coraz więcej faktów o uczestnikach obserwowanej sceny i okazuje się, że również oni stają przed sytuacjami, gdzie nie da się dokonać wyboru bez tragicznych konsekwencji. W istocie wątek trójkąta miłosnego staje się tutaj najbardziej błahy w obliczu dylematów będących kwestią życia i śmierci. Skojarzenia z teatrem (formalne i intelektualne) są zresztą bardzo na miejscu - historia opowiadana w "Cieniu za księżycem", powstała wpierw jako dramat sceniczny.
Kapitalnej formie filmu nie dorównuje niestety jej treść i sposób opowiadania. Akcja przez pierwszą połowę filmu rozwija się powoli, choć nie jest w żaden sposób nużąca. Paradoksalnie, wolta dokonująca się w drugiej połowie filmu, gdy akcja drastycznie przyspiesza, działa bardzo na jego niekorzyść. Film, choć opowiada o narodowej traumie i trudnych tematach, przez zarzucenie widza szeregiem absurdalnych zwrotów, popada w skrajną niekonsekwencję w swoim tonie.
Fabuła "Cienia za księżycem", która wraz z jego upływem staje się coraz bardziej groteskowa, daje łatwy asumpt do uznania, że przyjęta forma jest wyłącznie barokową sztuką dla sztuki. Można jednak z drugiej strony uznać, że końcowe sceny, mocno nieprzystające wydarzeniami i atmosferą do początku filmu, są puszczeniem oka do widza. W obliczu stylizacji na nagranie z kasety VHS, skłonić należy się raczej ku drugiej z wymienionych opcji, co ostatecznie pozwala na pozytywną ocenę filmu.
Konrad Olszewski
"Cień za księżycem"
Reżyseria: Jun Robles Lana
Premiera: 9 lipca 2015 r. (Festiwal Filmowy w Karlowych Warach)
Produkcja: Filipiny