Archiwum - 9. Festiwal Filmowy Pięć Smaków
Jakub Przybyło: Stare prawdy
Gdyby każdy był w stanie przesunąć górę o pół milimetra, wspólnie moglibyśmy przenosić je o całe mile. Bohaterka filmu Momoko Ando działa jednak w pojedynkę, a jej aspiracje są znacznie bardziej przyziemne.
Sawa (Sakura Ando, siostra reżyserki) jest wykwalifikowaną pielęgniarką i opiekuje się starszymi ludźmi. W wyniku splotu nieszczęśliwych okoliczności traci pracę i mieszkanie, a na domiar złego gubi całe swoje oszczędności. Zamiast rozdzierać szaty bierze sprawy w swoje ręce i radzi sobie robiąc to, co potrafi najlepiej – niosąc pomoc tym, którzy jej potrzebują, choć jeszcze sami o tym nie wiedzą.
Dziewczyna „poluje” na siwogłowych, zagubionych mężczyzn i narzuca im swą pomoc, z dezynwolturą wdzierając się do ich domów, przygotowując posiłki, pielęgnując zniedołężniałych małżonków, chroniąc przed oszustami i poświęcając całą swą uwagę. Sama także wiele wynosi z tych spotkań. Poza wiktem i wymiernymi korzyściami materialnymi, jak odzienie, zabytkowy samochód czy gotówka, otrzymuje towarzystwo, a z czasem i bezcenną przyjaźń. Dziewczyna pozostaje bowiem najbardziej samotną z postaci i potrzebuje starców nie mniej niż oni jej. Kiedy więc jej misje dobiegają końca, a staruszkowie odnajdują krewnych lub swoje miejsce na ziemi, dziewczyna za każdym razem wraca do punktu wyjścia.
Starość ma w filmie Ando wiele twarzy, lecz wszystkie je ukazano z wrażliwością i szacunkiem. Nikt nie jest tu bezwartościowy i pozbawiony godności. Zamiłowanie do dziewczęcych szkolnych mundurków albo przywłaszczania cudzych rowerów to drobne słabostki, które łatwo wyeliminować, pragnienia, którym można zadośćuczynić. Całodobowa, kompleksowa służba Sawy wydaje się tak naturalna, jak oddychanie – to nie tylko wysokie kwalifikacje, ale przede wszystkim przekonanie o wartości życia ludzkiego.
Poszanowanie dla starszych wiekiem i wyrozumiałość dla ich drobnych dziwactw wzmaga szczególnie scena „wywiadu” z weteranem wojennym. Z jego opowieści nie poznajemy właściwie żadnych szczegółów, lecz powtarzane przez emerytowanego nauczyciela raz po raz hasła – choć w innych ustach uchodziłyby za wyświechtane frazesy – uświadamiają nam, jak fundamentalne znaczenie mają międzypokoleniowe różnice doświadczeń, które nas kształtują.
Szacunek, potrzeba bliskości, niezłomność, ale także lekki humor i świetne aktorstwo to pięć najbardziej wyrazistych smaków filmu Momoko Ando. Komponują się wybornie.
Jakub Przybyło
„0,5 mm”
reżyseria: Momoko Ando
premiera: 8 listopada 2014