Archiwum - 9. Festiwal Filmowy Pięć Smaków
Monika Boguska: Powrót do przeszłości
Tytułowy drapieżca przypomina trochę mitologicznego potwora. Gdy swoimi czerwonymi ślepiami łypie na nas z ekranu, zdaje się posiadać tajemną wiedzę i rzucać komuś wyzwanie.
Film przedstawia opartą na faktach historię trzynastoletniej Roweny, która zginęła w wyniku ataku krokodyla. Francis Xavier Pasion skupia się nie tylko na wydarzeniach związanych z tragicznym zajściem, na poszukiwaniu ciała dziewczynki i procesie żałoby rodziców. W nieśpiesznie rozwijaną historię reżyserowi udaje się wpleść zarówno senne widoki południowych Filipin, codzienne bolączki mieszkańców ludu Manobo, jak i przypowieść o pielęgnowaniu żalu.
Chata, w której mieszka rodzina Roweny wydaje się stać tam od zawsze i być naturalną częścią krajobrazu. Podobnie jest z sunącymi po rzece łodziami, czy bawiącymi się w wodzie dziećmi. Wydłużone ujęcia, przywodzące nieco skojarzenia z poetyckimi kadrami Lisandro Alonso sugerują, że człowiek i dzika przyroda stanowią jedność. Ta harmonia okazuje się jednak pozorna, bo malownicza wyspa nie różni się tak bardzo od reszty świata - tu też rządzą pragmatyczne zasady przetrwania ustalane przez zasobność portfela. Zanim dojdzie do tragedii, reżyser ukazuje codzienne życie rodziny przez pryzmat finansowych rozterek. Przed śmiercią Roweny głównym problemem jest brak pieniędzy na dyplom ukończenia szkoły - bezradna matka z myślą o córce bezskutecznie próbuje zapożyczyć się u sąsiadów. Ale brak pieniędzy najbardziej widoczny jest po śmierci dziewczynki.
Pasion donośnie pozwala wybrzmieć żałobie (również w sensie dosłownym), ale również kwestiom finansowym oraz związanej z nimi polityce świadczeń socjalnych. Filmowa matka krzyczy i wije się z bólu, gdy dowiaduje się o śmierci córki, a ta prawdziwa, dodatkowo wyraża jeszcze inny rodzaj żalu – otwarcie wyznaje, że dziewczynka zginęła akurat wtedy, kiedy mogłaby wspierać rodzinę. Na szczęście Pasion miejscami porzuca sprawy finansów i to wtedy film oferuje najwięcej.
W scenie, w której granica między naprzemiennie prezentowanymi partiami fabularnymi i dokumentalnymi w końcu całkowicie się zaciera, na drugi plan schodzi robienie wyrzutów władzom, losowi, a nawet krokodylowi. Gdy wyciszeniu ulega wciąż żywa po latach roszczeniowość, wreszcie najważniejsza staje się sama dziewczynka, której film został poświęcony.
Monika Boguska
„Krokodyl”
reżyseria: Francis Xavier Pasion
premiera: 2 sierpnia 2014 (świat)
Filipiny
