Archiwum - 5. Festiwal Filmowy Pięć Smaków
Hou Hsiao-hsien: Retrospektywa
W filmach reżyser wielokrotnie powraca do ulubionych tematów – dojrzewania, miłości, historii Tajwanu, wątków autobiograficznych (dzieciństwo, szkoła, gangi młodzieżowe). Rozpoznawalną cechą filmów Hou Hsiao-hsiena jest niespieszny styl narracji, jakim opowiada historie swoich bohaterów i relacji między nimi. Do grona aktorów, z którymi niejednokrotnie współpracował, należą takie sławy azjatyckiego kina, jak Chen Chang, Qi Shu, Tadanobu Asano, Jack Kao, Tony Leung.
Hou Hsiao - hsien
Urodził się 8 kwietnia 1947 roku w chińskiej miejscowości Meixian, w prowincji Guangdong. W 1948 przeniósł się razem z rodziną na Tajwan, gdzie rok wcześniej wyjechał jego ojciec. Wychowywał się na południu Tajwanu, a temat szkoły, dorastania i tajwańskiej prowincji stał się później jednym z powracających motywów w jego filmach. W 1972 ukończył studia filmowe w National Taiwan Arts Academy, ale dopiero pod koniec lat 70. zaczął pracę w filmie, początkowo jako scenarzysta i asystent reżysera. Jego debiutem reżyserskim był film "Jiushi liuliu de ta" (Cute Girl) z 1980 roku. Podobnie jak dwa kolejne tytuły, były one raczej komercyjnymi produkcjami, ale zwróciły uwagę tajwańskiej publiczności: "Zai na hepan qingcao qing" (The Green, Green Grass of Home, 1983) został nominowany do najważniejszej nagrody filmowej na Tajwanie, Golden Horse Award.
W tym czasie Hou zetknął się po raz pierwszy z kinem włoskiego neorealizmu i francuskiej nowej fali, co znacząco wpłynęło na jego następny film, "Fengkuei-lai-te jen" (The Boys from Fengkuei, 1983), oraz całą jego dalszą twórczość. Kolejne filmy twórcy wywarły mocny wpływ na całe ówczesne kino tajwańskie i przyczyniły się do ukształtowania zjawiska nazwanego później tajwańską nową falą, reprezentowanego także przez reżyserów takich jak Edward Yang i Tsai Ming-liang.
"Fengkuei-lai-te jen" był pierwszym filmem reżysera zaproszonym na wydarzenie filmowe do Europy – Festival des 3 Continents w Nantes. Późniejsze tytuły Hou Hsiao-hsiena regularnie gościły na najważniejszych europejskich festiwalach (Berlin, Rotterdam, Wenecja, Locarno, Cannes), a sam twórca przyznaje, że jego kolejne filmy wzbudzają większe zainteresowanie w Japonii czy Europie niż na Tajwanie.
Autobiograficzny "Tong nien wang shi" (A Time to Live and a Time to Die, 1985) umocnił pozycję Hou Hsiao-hsiena w Europie, zdobywając nagrody w Berlinie i Rotterdamie. Był też pierwszym filmem reżysera poruszającym tematnajnowszej historii Tajwanu i emigrantów z Chin kontynentalnych. Temat historii Tajwanu, zwłaszcza japońskich rządów nad wyspą i przejęciem władzy przez nacjonalistyczny Kuomintang, stał się osią trylogii, na którą złożyły się "Miasto smutku" (Beiqing chengshi/ A City of Sadness, 1989), "Lalkarz" (Hsimeng jensheng/ The Puppetmaster, 1993) i "Haonan haonu" (Good Men, Good Women, 1995). Powraca także w "Kwiatach Szanghaju" (Hai shang hua/ Flowers of Shanghai, 1998) czy segmencie "Czas wolności" znacznie późniejszego filmu, "Trzy miłości" (Zui hao de shi guang/ Three Times, 2005).
W filmach zrealizowanych po 2000 roku: "Millenium Mambo" (Qian xi man po, 2001), "Café Lumière" (Kôhî jikô, 2003), "Trzy miłości", "Podróż czerwonego balonika" (Le voyage du ballon rouge, 2007), Hou skupia się głównie na tematach współczesnych i buduje przede wszystkim niespieszne historie relacji między swoimi bohaterami. Jednak poruszane w tych filmach wątki niejednokrotnie inspirowane są historią Tajwanu (segment "Czas wolności" w "Trzech miłościach") czy historią kina ("Café Lumière" będący hołdem dla twórczości Yasujirō Ozu, "Podróż czerwonego balonika/ Le voyage du ballon rouge" inspirowany filmem "Czerwony balonik" Alberta Lamorisse’a). Mają również odniesienia autobiograficzne (segment "Czas miłości" w "Trzech miłościach").
Filmy Hou Hsiao-hsiena były prezentowane i nagradzane na najważniejszych festiwalach na świecie, w tym w Berlinie ("Tong nien wang shi/ A Time to Live..."), Wenecji ("Miasto smutku", "Café Lumière"), Cannes ("Lalkarz", "Nan guo zai jian, nan guo/ Goodbye South, Goodbye", "Kwiaty Szanghaju", "Millenium Mambo", "Trzy miłości"). W 2007 roku na festiwalu w Locarno odebrał prestiżową nagrodę za całokształt twórczości. Sześć z jego dzieł zostało włączonych do listy stu najwybitniejszych filmów w języku chińskim, opublikowanej przez Taipei Golden Horse Film Festival w 2010 roku: "Miasto smutku", "Fong guei lai de ren " (The Boys from Fengkuei), "Tong nien wang shi" (A Time to Live...), "Lian lian feng chen" (Dust in the Wind), "Lalkarz", "Kwiaty Szanghaju".
W filmach reżyser powraca nie tylko do ulubionych tematów – dojrzewania, miłości, historii Tajwanu, wątków autobiograficznych (dzieciństwo, szkoła, gangi młodzieżowe), ale również swoich ulubionych scenarzystów i aktorów. Większość scenariuszy do filmów Hou Hsiao-hsiena powstała przy współpracy z T’ien-Wen Chu (z którą pracuje od 1983) i Nien-Jen Wu (ich pierwszy wspólny film to "Lian lian feng chen" z 1987). Stałym operatorem jego filmów jest Mark Lee Ping Bin, który współpracował także z Wong Kar-waiem.
Do grona aktorów, z którymi wielokrotnie współpracował, należą takie sławy azjatyckiego kina, jak Chen Chang ("Trzy miłości", "2046", "Przyczajony tygrys, ukryty smok"), Qi Shu ("Millenium Mambo", "Trzy miłości"), Tadanobu Asano ("Café Lumière", "Ostatnie życie we wszechświecie", "Zatoichi"), Jack Kao ("Kwiaty Szanghaju", "Millenium Mambo"), Tony Leung ("Kwiaty Szanghaju", "Miasto smutku", "Spragnieni miłości", "2046").
Hou Hsiao-hsien znany jest również jako producent filmowy, a bycie skutecznym producentem uznaje za równie ważne jak bycie dobrym reżyserem. Jeden z pierwszych wyprodukowanych przez niego filmów to głośny "Zawieście czerwone latarnie" (Da hong deng long gao gao gua/ Raise the Red Lantern, 1991, reż. Zhang Yimou). Wśród ostatnich produkcji Hou były dwa tytuły, które przykuły uwagę tajwańskiej publiczności i międzynarodowych festiwali: "One Day" (You yi tian, 2010, reż. Chi-jan Hou) oraz "Taipei Exchanges" (Di 36 ge gu shi, 2010, reż. Hsiao Ya-chuan).
Program retrospektywy filmów Hou Hsiao-hsiena podczas Pięciu Smaków objał jedne z najważniejszych prac reżysera, w tym "Kwiaty Szanghaju", "Café Lumière", "Trzy miłości". Pokażemy również film dokumentalny "HHH - Un portrait de Hou Hsiao-hsien" Oliviera Assayasa, przybliżający postać Hou Hsiao-hsiena, w którym reżyser wypowiada się m.in. na temat historii tajwańskiej nowej fali oraz swoich artystycznych wyborów.
Swój najnowszy film, nad którym długo pracował, "Zabójczyni" ("The Assasin"), do udziału w którym zaprosił po raz kolejny aktorów Qi Shu i Chena Changa można było zobaczyć podczas 9. edycji Pięciu Smaków.
Hou Hsiao - hsien pozdrawia Pięć Smaków: