Metamorfoza: Matka od Piękna, Katarzyna Szpot

Życie transseksualnych bohaterek "Metamorfozy" to rzeczywistość opowiadana: nieustannie konstruowana przez określoną - intymną - narrację i jedynie w jej ramach nieudawana. To codzienność Niesamowitego Show, w którym pierwszoplanowe role otrzymały konkursy piękności, salony mody i pokazy trofeów. W tym wygrywanym każdego dnia świecie nawet pomoc przy odrabianiu lekcji przyjmuje formę rewii, ujmującej feerią gestów i wyrazistymi barwami osobowości. Wszystko tu się mieni przesadą, iskrzy od emocji, zachłannie przykuwa uwagę... To świat w procesie zmiany, który stroni od obojętności, jednocześnie pozostając w swym niepokornym rozigraniu, nie mniej niż inne, autentycznym.

W owej transrzeczywistej codzienności o powodzeniu częściej niż naturalne talenty decyduje biegłość w kreowaniu i opowiadaniu siebie. Nie oznacza to jednak, że bohaterkom odmówiono wiarygodności. Pod makijażem z połyskującego brokatu kryją się bowiem skrzętnie poupychane w kąt dramaty. Ujmująca wdziękiem Dorina z uporem podsyca żar w domowym ognisku - troskliwie opiekuje się siostrzeńcem, dba o spełnienie partnera, kolekcjonuje rodzinne pozy na fotografiach. Te starania nie są jednak w stanie przysłonić bolesnej prawdy o tym, że wszystkim, co posiada, jest wizerunek cenionej specjalistki od zabiegów kosmetycznych. W świecie podporządkowanym bezwzględnym prawom rywalizacji, protagonistka może zaspokajać pragnienia jedynie w ramach narracji, którą rozwija. Świadomość tego faktu sugestywnie potęgują środki wyrazu. Podążająca za bohaterkami kamera często konstruuje ich ciała z detali bądź fotografuje je w odbiciach. Zapośredniczenie przez lustro potwierdza nie tylko poddanie oceny człowieka dyktatowi piękna. Paradoksalnie, zwierciadła stają się również milczącymi świadkami wypadania z opowieści. Ujawniają bowiem autentyczne wrażenia i emocje, jakich doświadczają postacie: ból, strach, smutek, poczucie straty...

Nawet jeżeli reżyser ostatecznie traci panowanie nad filmowym materiałem, rezygnując z ostrej rozprawy o istocie problemu na rzecz unoszącej się na powierzchni puenty, opowieść o losach Doriny pozostaje wymownym komentarzem na temat sytuacji osób transseksualnych na Filipinach. Mimo narracyjnych potknięć obraz wydobywa z cienia zagadnienie dotąd rzadko podejmowane w twórczym dyskursie, stając się asumptem do społecznie zaangażowanej refleksji o nielegalnych praktykach upiększających i dramacie uzależnienia.

Katarzyna Szpot

"Metamorfoza"

reżyseria: Eduardo Roy Jr.

premiera: 27 lipca 2013 (świat)

produkcja: Filipiny